माओवादीको धीरेन्द्र प्रेम

यो टाँसो पनि माओवादीको जारी 'राष्ट्रिय स्वाधीनता आन्दोलन'कै एउटा प्रसंगमा केन्द्रित गर्दैछु। यसपटक माओवादीहरुले उल्लेख गर्ने नेपाली राजनीतिको एउटा पात्रको कुरा हो।

माओवादी र विशेष गरी यसका अध्यक्ष अहिले दासढुंगा दुर्घटना र दरबार हत्याकाण्डलाई भजाएर आफ्नो आन्दोलनमा समर्थन बढाउने अभियानमा छन्। उनीहरुको भनाइ अनुसार राष्ट्रवादी भएकै कारण भारतले तत्कालीन राजा बीरेन्द्रको हत्या गराएको हो। उनीहरुको भनाई अनुसार राजा बीरेन्द्रसंग उनीहरुको राम्रो सम्बन्ध थियो र माओवादी हेडक्वार्टर र बीरेन्द्रको सम्बन्धका सूत्रधार तत्कालीन (पूर्व) अधिराजकुमार धीरेन्द्र  थिए। प्रचण्डको भनाई अनुसार त बीरेन्द्र प्रचण्डसंग वार्ता गरेर राजतन्त्र समाप्त पार्न र आफू पहिलो राष्ट्रपति बन्न समेत तयार थिए रे! अहिले प्रचण्डको भाषणैपिच्छे मदन भण्डारी र बीरेन्द्र संगसंगै  धीरेन्द्रको नाम पनि आउँछ।

धीरेन्द्र शाह मेरो उमेरका नेपालीहरुको बाल्यकाल र कैशोर्यका स्मृतिका एक कुख्यात पात्र हुन्। पञ्चायत आफ्नो मस्त यौवनमा छँदा निरकुंश राजतन्त्रको सुरक्षा कवचमा बसेर उनले देशमा अनगिन्ती अपराध र हत्याकाण्डहरु मच्चाएका थिए। २०४६ सालपछि जन्मेको पुस्तालाई बुझाउनु पर्दा, उनी अघिल्लो पुस्ताका 'पारस' थिए, अझ उद्दण्ड। सञ्चार साधन र पत्रिकाहरुको अहिलेजस्तो बाहुल्यता नभएपनि उनको बारेमा पूरै देशलाई थाहा थियो र उनी त्यति बेला त्रासको स्रोत थिए र घृणाका पात्र थिए।

धीरेन्द्र शाह यौन-आशक्त थिए र केटी फेरिरहन्थे। उनको बारेमा कस्ता सम्म हल्ला चलेका थिए भने उनी हरेक दिन पद्मकन्या क्याम्पस अगाडि गएर बस्थे रे अनि जुन केटी राम्री लागी, त्यसैलाई अपहरण गर्थे रे।  उनी लुगाभित्र पनि देख्न सकिने खाले चश्मा लगाउँथे भन्ने हल्ला पनि थियो। यस्ता हल्लाको तथ्यमा  अतिशयोक्ति पक्कै छ तर सार भने पटक्कै गलत छैन। त्यतिबेरको अत्यन्त चर्चित नमिता-सुनिता हत्याकाण्डका प्रमुख दोषी भनेर मानिएका थिए उनी, तर सत्ताको आडमा उनी कारबाहीबाट जोगिए, कथित अनुसन्धानमा उनको नाम समेत आएन।

देशका पूराना मूर्ति चोरेर बिदेशीलाई मोटो दाममा बेच्ने र लागू पदार्थको कारोबार गर्ने शक्तिशाली गिरोहको नाइके पनि उनै मानिन्थे।  यसै क्रममा कुनै बैशाख एकको राती, पूरा काठमाण्डौं उपत्यकाको बत्ती निभाएर भक्तपुरको भूपतीन्द्र मल्लको शालीक उखेल्न दलबलसहित क्रेन लिएर उनी त्यहाँ पुगेको तर त्यहाँ खटिएका नेपाल प्रहरीका एक निर्भीक इन्स्पेक्टर रुपकराज शर्मा (जो एक समयका चर्चित फुटबल खेलाडीसमेत थिए) का कारण उनको योजना असफल भएको अर्को एउटा हल्ला पनि आँधीजस्तै फैलिएको थियो। पूरा काठमाण्डौं उपत्यकामा एकैचोटि बत्ती निभेको त्यो रात याद छ मलाई।

उनले आफ्नी श्रीमतीलाई सधैं निर्घात चुट्ने कुरा पनि चर्चाको केन्द्रमै रहिरहन्थ्यो सधैं।

दरबारभित्रको केहि आन्तरिक कारणले होला, पञ्चायतको अन्त्य हुने ताका उनी अधिराजकुमारको पदवी त्यागेर बेलायत बस्न थाले। त्यसपछि क्रमैसंग उनी बारेका चर्चाहरु सेलाउन थाले।

केहि वर्ष बेलायत बसेपछि उनी फेरि नेपाल फर्किए। त्यतिखेरसम्म नेपालबाट पञ्चायत गईसकेको थियो र देशमा बहुदलीय संसदीय ब्यबश्था थियो। यसपछि उनी अर्को हिसाबले चर्चामा आउन थाले। मण्डलेहरुको भिड जम्मा पारेर 'कार्यक्रम' गर्ने र संसदीय ब्यबश्थाका बिरुद्ध विषवमन गर्ने-गराउने गर्न थाले उनी। उनको कार्यक्रममा मण्डलेहरु 'आदेश पाए पार्टीका नेताहरुलाई बन्दूकले उडाइदिन्छौं!' भनेर खोक्थे। उता सांसदहरु भने संसदबाट 'बेलायतमा कुहिरीले लात हानेपछि यहाँ आएर हामीसंग निहुँ खोज्ने?' भनेर प्रतिवाद गर्थे। दरबार हत्याकाण्डसंगै यो दोहरीको पनि अन्त्य भयो।

निरंकुश सामन्ती शाशन-त्यसको नेतृत्व गर्ने राजतन्त्र-बाट देशलाई मुक्त पार्ने भन्दै देशमा सशस्त्र द्वन्द्वको  डढेलो सल्काउने माओवादीको यस्ता ब्यक्तिसंग त्यति आत्मीय सम्बन्ध रहेछ भन्ने जान्दा जो कोहिलाई पनि शुरुमा अचम्म लाग्छ। माओवादीले जुन-जुन प्रवृत्तिको बिरोध गरेको थियो या बिरोध गरेको भनेर कार्यकर्ता र जनताको आँखामा छारो हालेको थियो ती सबै प्रवृत्तिहरुको एक प्रमुख प्रतिनिधि पात्र स्वयं धीरेन्द्र थिए। राजतन्त्रको बिरुद्ध भनेर त्यत्रो बबण्डर देशमा शुरु गर्ने, देशका होनहार युवा-युवतीहरुलाई आगोमा झोस्ने तर आफूभने दरबारसंग 'सुमधुर' सम्बन्ध राखिरहने? प्रचण्डसंग वार्ता गरेकै भरमा बीरेन्द्रले गद्दी छोड्ने भए त्यत्रो रक्तपात के का लागि? संसदीय ब्यबश्थाका बिरुद्ध?

उग्रवामपन्थी र उग्रदक्षिणपन्थीहरु सारमा उस्तै हुन्छन् भनेको यहि हो। उनीहरु दुबै मूल रुपमा बहुदलीय शाशन र खुल्ला समाजको विपक्षमा हुन्छन्। माओवादी र धीरेन्द्रको 'गर्धन' जोडिनुको मूल कारण पनि यहि हो। संसदीय ब्यबश्थाको बिरोधमा माओवादी चरित्रका, नीतिका अरु सबै तमाम कुराहरुलाई बिर्सेर जो संग पनि गठबन्धन बनाउन तयार थियो। के यहि हो प्रगतिशीलता? यहि हो जनवाद?

धीरेन्द्रको मृत्युपछि पनि यस्तै दरबारीया प्रतिनिधिपात्रहरुलाई आफ्ना बिश्वाशपात्र बनाउन माओवादीले छोडेको छैन। राजतन्त्रको अन्त्यपछि प्रखर निरंकुश राजतन्त्रका हिमायतीहरु रातारात माओवादी बनेका छन् र तिनले लाल-कार्पेट स्वागत पाएका छन्। सूर्यबहादुर सेन ओलीजस्ता पञ्चायत र राजतन्त्रका पहरेदार खम्बाहरु माओवादीका सल्लाहकार र सभासद समेत बनेका छन्। ज्ञानेन्द्रको निरंकुश शाशनकालका सबैभन्दा ठूला हिमायतीमध्येका एक लोकमानसिंह कार्कीजस्ता मान्छेहरु माओवादी नेतृत्वको बिश्वासपात्र भित्रिया बनेका छन्, उनलाई अस्ति प्रचण्डले अख्तियारको प्रमुख पदका लागि समेत सिफारिश गरे।

गज्जब लाग्छ मलाई! कुरा आकाश-पाताल जोड्ने गरी आदर्शका गर्ने तर ब्यबहारमा धीरेन्द्र प्रवृत्तिसंग अगाध प्रेम देखाउने, त्यसैसंग घाँटी जोड्ने! यो कुन 'वाद' हो कुन्नि, मजस्तो अदना नेपाली नागरिकले बुझ्न  कठिन भयो।