शिनोजिमा

[बितेका तीन सप्ताहान्तमा लगातार एउटा न एउटा कार्यक्रममा परियो। तिनैका बारेमा कुराकानी गर्ने विचारमा छु यो र आगामी टाँसोमा (बीचमा विशेष केहि नपरे)।]

 तस्बिर स्रोत: यहाँ क्लिक गर्नुहोस्

नोभेम्बर २९, आइतबार एउटा सानो टूरमा गईयो। हरेक वर्ष सेप्टेम्बरको शुरुवातदेखि देखि नोभेम्बरको अन्त्यसम्ममा अड्डामा १०-१२ वटा यस्ता टूरहरु आयोजित हुन्छन्, कुनै एकदिने (बिहान गएर बेलुका फर्कने), कुनै एक रात बस्ने खालका। आयोजना कम्पनीको ट्रेड यूनियनले गर्छ र खर्चको दुई तिहाईजति कम्पनी ब्यबश्थापनले ब्यहोर्छ। एकदिनको टूरमा जाँदा आफ्नो खर्च लाग्दैन भने पनि हुन्छ, परिवारको पनि आधा मात्रै लाग्छ।

अड्डाका माथिदेखि तलसम्मका धेरैजसो सबै कुनै एउटा न एउटा टूरमा सम्मिलित हुन्छन।

परार, पोहर यस्ता टूरमा जाने मेसो मिलेको थिएन। यसपालि भएका एक दिने टूरहरुमध्ये एउटामा नागोया नजिकैको सानो टापू शिनोजिमा लगिने कार्यक्रम थियो, त्यहि रोजें मैले पनि सपरिवार जाने गरी।

नागोयाबाट ५० मिनेट रेल र त्यसपछि आधा घण्टा फेरी (ferry) चढेर जानुपर्ने रहेछ। दिन बिहानैदेखि बादलु  र अँध्यारो थियो, कतै घुम्न जानेजस्तो पटक्कै थिएन। शिनोजिमाका बारेमा त्यहि दिन बिहान ईण्टरनेटमा अलि-अलि पढे बाहेक खासै धेरै कुरा थाहा थिएन। टूरको ब्यबश्थापन गर्नेहरुले केहि भन्लान् जस्तो लागेको थियो, तर केहि पनि भनेनन्। हामीबाहेक अरु सबै जापानीहरु थिए र उनीहरुलाई नागोयाबाट खासै टाढा नरहेको त्यो सानो टापूको बारेमा सबै थाहा हुनु स्वाभाविक हो, त्यसैले हुनसक्छ। त्यहाँ जानेहरुको प्रमुख कारण भनेकै शिनोजिमाको खाना रहेछ। जापान समुद्री देश, यसै पनि माछा र अन्य समुद्री जीवहरुसंग सम्बन्धित परिकारका लागि प्रसिद्ध, त्यसमा पनि यस्ता साना-साना टापूहरुका परिकार झन् विशेष मानिँदा रहेछन्।

केहि (म काम गर्ने डिपार्टमेण्टका चारजनालगायत) भने माछा मार्नका लागि त्यहाँ जाँदै थिए र केहि दिनदेखि त्यसैबारेको चर्चा र तयारीमा थिए।  उनीहरु बिहान सबैरै टापूमा पुगेर खाना खाने बेलामा मात्रै समूहमा सम्मिलित हुन आईपुगेका थिए। शिनोजिमा माछा मार्नको लागि एकदम उपयुक्त स्थान मानिदो रहेछ। हाम्रो उद्देश्य भने नयाँ ठाऊँ घुम्ने र समुद्र सकेसम्म धेरै 'हेर्ने'  मात्रै थियो:)

कार्यक्रम सोचेजस्तो रमाईलो भने भएन। परिवार-बच्चासहित जाने असाध्यै कम थिए; यसैले आर्याले खेल्ने, कुरा गर्ने आफ्नै उमेरका साथी त्यति पाईन। खाना खाईसकेपछि जम्मा दुई घण्टा थियो, घुम्नको लागि। सबै आ-आफ्नै झुण्डमा रमाईरहेका थिए। नयाँ ठाऊँ-कता जाने, के गर्ने असमञ्जसमा नजिकैको समुद्री किनारमा अलमलिएर कट्यो दुई घण्टा। जाडो दिन भएपनि समुद्री छाल हेरेर र बालुवामा खेलेर आर्या खुब रमाई। यहि भयो यो यात्राको उपलब्धि।

खानामा माछा, अक्टोपस र प्राउनका परिकारबाहेक केहि पनि थिएनन्, ती पनि धेरैजसो काँचै खानुपर्ने। धेरै थरी माछा काँचै खाने चलन छ जापानमा, सोया सस लगायतमा चोभेर। जापान बसेको केहि वर्ष भईसकेकोले त्यति अप्ठेरो लाग्दैन अब। तर त्यहाँ अर्को अलिक अनौठो चलन पनि रहेछ। पन्ध्र से.मी. जति लामो जिऊँदो प्राउनको टाउको निमोठेर फालेर बाँकी भाग सोया र अर्को एकथरी ससमा चोभेर खानुपर्ने रहेछ। धेरैजसोले त्यसैगरी खाए तर हामीजस्तै नसक्नेहरु पनि थिए। नसक्नेहरुका लागि होटेलका कामदारहरुले नाबे (steamboat dish, hot pot) मा हालिदिए ती प्राउनहरुलाई। आफ्नै आँखा अगाडि सलबलाईरहेको देखिएका प्राउनहरुको निर्जीब शरीरमाथि झम्टिईयो एक छिनपछि।

यसरी आफ्नो 'माछा-मासु घटाऊँदै लाने र सकेसम्म छिटो पूरा शाकाहारी बन्ने' योजनामा एउटा ठूलो धक्का लगाईयो। 'रोममा रोमनझैं बन्नु' भनेर मनलाई थुम्थुम्याईयो।

जापानका यस्ता स-साना टापूहरुको हालत बिग्रिन थालेको धेरै भईसकेको रहेछ। घट्दो जनसंख्या र त्यसमा पनि युवाहरुको मूलभूमितिरको पलायनले गर्दा बिस्तारै रित्तिँदैछन् यी टापूहरु। छ किलोमिटरको परिधिमा उभिएको शिनोजिमाको जनसंख्या घटेर २००० जतिमा पुगिसकेछ। घट्दो जनसंख्यासंगै ब्यापारिक/आर्थिक गतिबिधि पनि घट्नेनै भए। यहाँको एउटै हाईस्कूल पनि बन्द भईसकेछ र विद्यार्थीहरु मूलभूमिका हाईस्कूलमा जाँदा रहेछन्। होटलमा खाना खाँदा कामदारहरु सबै ६० कटिसकेकाजस्ता लाग्थे। समुद्र किनारसंगै जोडिएको शिनोजिमाको सुनसान सडकमा हिँड्दा बिस्तारै जीर्ण हुँदै गईरहेका गेष्टहाउसहरु, रेष्टुरेण्टहरु र फर्निचर आदिका पसलहरु थुप्रै देखिन्थे।

यो टापू शहरको भित्री भागमा पस्ने र यहाँका बिशिष्ट बौद्ध मन्दिरहरु हेर्ने रहर भने मनको मनमै रह्यो। गर्मीयाममा मेसो मिले एकचोटि जाने बिचार छ।