खाडलमा देश!

Image Source:APOD-Google Earth Community

देश भयानक खाडलमा गएर फँसेको छ। अँध्यारो झन बढेको छ। सबैभन्दा पहिला प्रार्थना गरौं, यो विपत्तिबाट देशले एउटा पनि मानवीय र भौतिक क्षतिविना चाँडै मुक्ति पाउनेछ।

दलहरु अन्तत: सहमतिको बाटोमा पुग्नेछन्, कि त एमालेको प्रस्ताव (विवादितहरु सबैलाई हटाएर छत्रमान गुरुङलाई प्रधानसेनापति बनाउने) सबैले मान्नेछन् कि त सबैको स्विकृतिमा कडा 'अन्तिम' चेतावनी पत्र दिएर कटवाललाई पदावधि पुरा गर्न दिनेछन् भन्ने लागेको थियो मलाई। जापानको Golden Week को धूनले एक दिन समाचार हेर्न भ्याईएको थिएन, देशमा यति धेरै परीवर्तन भईसकेछ।

दरबारको कब्जाबाट उम्केपछि सेना राजनीतिबाट अलग हुनेछ भन्ने हाम्रो आशामाथि तूषारापात भएको छ र सेनाभित्र चिरा पार्न माओवादी सफल भएको छ। हामीलाई थाहै छ राजनीतिक दलहरु बीच एकापसमा दोषारोपण शुरु भएको धेरै भईसक्यो। को कति दोषी छ भन्ने कुराको सही मूल्यांकन इतिहासले गर्नेनै छ।

सरकारमै बसेर पनि सडक नछाडेको माओवादीलाई 'राजनीति' गर्न अब झन सजिलो भएको छ। प्रतिपक्षको राजनीति, विरोधको राजनीति अत्यन्त सजिलो राजनीति हो। जे बोल्दिए पनि हुन्छ, गर्नु केहि पनि पर्दैन। गर्ने ठाऊँमा बसेर त माओवादीले प्रतिपक्षकै स्वभाव देखायो भने अब झन् देखिने पक्का छ।

सरकारले केहि गर्न नसकेकोमा विशेष गरी अरुलाई दोष दिएर उम्कन खोजेका छन् प्रचण्ड। तर उनी र सबै माओवादीहरुले के सम्झनु आवश्यक छ भने कांग्रेस बाहेकका अरु प्रमुख विपक्षी दलहरु सरकारमै थिए। कांग्रेसले गतिलो सडक आन्दोलन एउटा सम्म पनि उठाउन सकेको थिएन (कांग्रेसले अब आन्दोलन गर्न सक्छ जस्तो लाग्दैन कसैलाई पनि)। हो, सदन उनीहरुले अवरुद्ध पारेका थिए तर द्वन्द्वकालमा लुटिएका घर-जग्गा तुरुन्त फिर्ता गर्छु भनेर दशौं पटक 'वाचा' गर्ने तर कहिल्यै नगर्ने माओवादी बानीबाट आजित भएपछि अरु उपाय बाँकी पनि थिएन। ठैव हत्याकाण्ड पछि एमालेले पनि सदन अवरुद्ध पा-यो। यि कुरालाई माओवादीहरु 'सानातिना' कुरा भनिदिन्छन्। अब ठूला कुराचाहिँ के हुन् कुन्नि? आफ्ना समर्थक-कार्यकर्ताका घरजग्गा फिर्ता नहुँदा पनि कांग्रेसले 'त्वं शरणम्' गरिदिनुपर्ने, आफ्ना कार्यकर्ता जति गिँडिएपनि एमालेले माओवादीको 'जी हजुरी' गरिदिनुपर्ने हो भने लोकतन्त्र र गणतन्त्र माओवादीकै लागि मात्रै आएको माने हुन्छ।

खासमा माओवादीको सरकार बनेदेखि यता कांग्रेस‍-एमालेका भातृ-संगठनहरु लगभग निष्कृयझैं छन् भने माओवादीका आफ्नै भातृ-संगठनहरु भने बेलगाम र छाडा भएका छन्। पूरै सडक उनीहरुकै कब्जामा छ। फ्याक्ट्री बन्द गराउन पनि उनीहरुनै पुगेका छन्, मिडिया-हाउसभित्र पसेर कूटपीट गर्न पनि उनीहरुनै पुगेका छन्, अस्पताल ठप्प पनि उनीहरुलेनै पारेका छन्, उप-कूलपतिलाई कालोमोसो पनि उनीहरुलेनै दलेका छन्, अरु दलका कार्यकर्ता (र आफ्नै दलका समर्थक)लाई पनि उनीहरुलेनै सूईँक्याएका छन्---। यो अवधिमा, द्वन्द्वकालमा माओवादीले गरेझैं, न कसैले पुललाई बमले उडायो, न कसैले झोलुंगे पुल काट्यो, न कसैले कुनै सडक-योजनालाई बिथोल्यो, न कसैले विद्युत-गृह पड्कायो, न कसैले दूरसञ्चारको टावर पड्कायो----। जातीय राजनीतिले सृजना गरेको अराजकतालाई पनि बिर्सनु हुँदैन यहाँ तर त्यो पनि आफ्नो लालसेनाको आकार बढाउन र चुनावमा भोट बढाउन माओवादीले रोपेको विषवृक्षको साख्खै सन्तान हो। यसैले अरुलाई मात्रै दोष दिएर माओवादी साँचिलो हुन सक्ने छैन।

संविधान लेखन लगायतका सबै कुरा छोडी 'सेना-सेना-सेना' भनेर माओवादी एक रटानले सेनाको पछि लागेपछि माओवादी बाहेकका अरु सबै सशंकित र त्रसित हुनु स्वाभाविक हो। माओवादीको घोषित उद्देश्य अझै पनि उनीहरुको आफ्नै तानाशाही हो। हिजो-अस्तिमात्रै पनि महरा 'नेपालमा जनगणतन्त्र ल्याउने' कुरा गर्दैथिए। त्यो जनगणतन्त्र भनेको माओवादी बाहेक अरुको अस्तित्व नहुने 'एनिमल फार्म' बाहेक केहि पनि होईन। उनीहरुको आफ्नै सेना छ र त्यो सेना माओवादीको राजनीतिक विचारबाट दिक्षित छ। त्यो माओवादी सेनालाई वैचारिक शुद्धीकरण र व्याबसायीकरण विना र सग्लै ढिक्कै नेपाली सेनामा पसाउनु भनेको पूरै नेपाली सेनालाई तहसनहस पार्नु हो र 'जनगणतन्त्र' को बाटो सहज बनाउनु हो।

लालसेनालाई नेपाली सेनामा मिसाउने सवालमा माओवादीले अलिक उदार भएर सोचेको भए सबैलाई र देशलाई फाइदै हुन्थ्यो। छापामारहरुको ब्यक्तिगत रुचि सोधेर र उनीहरुलाई केहि विकल्पहरुबाट एउटा छान्न लगाएर पहिलो चरण पूरा हुन्थ्यो। बाँकीलाई नेपाली सेनाको मापदण्ड अनुसार सेनामै समाहित गर्नु दोश्रो चरण हुनसक्थ्यो। तर 'जनसेनाको छाती नाप्न दिँदैनौ!' भन्ने त माओवादीको एउटा प्रमुख नारानै भईदियो। लोकलाजका लागि प्रचण्डले अलि-अलि उदार कुरा बोलेपनि अरु नेताहरु त सबैभन्दा पहिला दुबैतिरका अधिकृतहरुको 'भौतिक समायोजन' गरेपछिमात्रै अरु काम गर्ने रट लगाऊँछन्। यो तरिका न सेनालाई मान्य हुन्छ न माओवादी बाहेकका अरु राजनीतिक दललाई।

एउटा गम्भिर संकटमा देश पुगेको छ। जतिसुकै वाद-विवाद र झगडा भएपनि एउटा पनि मानवीय र भौतिक क्षतिविना नयाँ निकास निस्कियोस् भन्ने प्रार्थना गरौं।