"आज फेरि सपनीमा देश देखें" र चोरीबाट सावधान!

आफ्नो रचना, त्यो पनि साह्रै आत्मीयलाई यस्ता काइते प्रसंगमा जोडेर राख्ने मन थिएन। कुनै दिन यसलाई सोझै यहाँको आँखामा पारौंला भन्ने लागेको थियो। तर यहाँहरुलाई पनि होशियार बनाउनुनै ठीक होला भनेर यो प्रसंगपनि लेख्दैछु।

नेपाली युनिकोडमा हात बसेपछि आफ्ना नयाँ-पुराना धेरै रचनाहरुलाई बिभिन्न साइटहरुमा राखियो। मैले विशेष गरी साझामा धेरै लेखें केहि समय। त्यसबाहेक अरु केहि साइटहरुमा पनि फाट्टफुट्ट लेखें, धेरैजसो याद छैन अब।

२००५को लक्ष्मी-जयन्तीका लागि भनेर रचना गरेको परदेशी शिर्षकको एउटा कविता साझाको "कविताको देश" भन्ने धागोमा पनि टाँसेको थिएँ। पछि त्यो कवितालाई कुरुप 'कस्मेटिक सर्जरी' गरेर, कतै काटेर-कतै ऐंजेरु थपेर एकजना मित्रले कुनै अर्को साइटमा आफ्नै नाममा छपाएको भेटियो। बलजफ्ती गरिएको काँटछाँटबाट त्यो चोरिएको कविता हो भन्ने सजिलै थाहा हुन्थ्यो। ति मित्र "कविताको देश" का नियमित सहभागी थिए पहिला, कविता चोरी गरेपछि देखिन छाडे। साझामै अलि-अलि चर्चा गरेपछि यो घटनलाई बिर्सेछु मैले, तर बिर्सन नहुने रहेछ।

साझाबासकै बेला गजलबारे केहि प्रारम्भिक ज्ञान पाएको हो मैले, त्यसभन्दा पहिला पढ्न-सुन्न राम्रो लागेपनि गजलको ब्याकरणको बारेमा फुट्टी पनि ज्ञान थिएन। साथीहरुका संगतमा लागेर दश-बाह्र वटा गजल लेखेंपनि। त्यो यात्रा अहिले रोकिएको छ; कारण धेरै हुनसक्छन्, त्यता नलागौं अहिले।

त्यतिखेर लेखेको एउटा गजल इण्टरनेटको कुन-कुन अड्डामा राखिएको रहेछ भनेर खोज्ने सूर चल्यो, अस्ति एउटा प्रसंगवश र गुगलमा "आज फेरि सपनीमा देश देखें" लेखेर ठेल्दिएँ।

मिलेको सूचिको टाउकैतिर मेरो गजलका हरफहरु बोकेको म कहिल्यै नपसेको एउटा अड्डा (साइट) देखियो। पसेर हेर्दा मेरो गजल त्यहाँ पनि टाँसिएको रहेछ, तर रचनाकारको नामै नराखी। मैले लेखिसकेर साझाको गजलको धागोमा राखेको नौ महिनापछि यसमा राखिएको रहेछ। अरु कसैको नाममा नराखिएको हुँदा चोरीको नियत छैन पनि भन्न सक्ला कसैले, तर राखेको यति लामो समयसम्म पनि नाम नदेखिनु पनि खराब नियतै हो। राखिएको पर्सिपल्टै 'रचनाकारको नाम राख्ने' अनुरोध गर्दै एकजना पाठकको प्रतिकृया पनि आईसकेको रहेछ। तैपनि नराखिनु भनेको अर्काको रचनालाई कौडीमा पनि नगनिएको, रचनाकारको आत्मसम्मान नगरिएको उदाहरण हो।

मैले पनि त्यो गजल आफ्नो भएको जानकारी दिँदै गल्ती सच्याउन अनुरोध गरेको तीन दिन भयो, तर अझै सच्चिएको छैन।

तपाईँ-हाम्रा प्यारा रचनाहरु कति यसरी अर्काकै नाममा अथवा गुमनाम भेटिन सक्छन् खोज्दा। गुगल अथवा कुनै पनि सर्च ईञ्जिनले नदेखाउने पनि होलान् कति। यो क्रम बढ्दै जाँदा भविष्यमा कुनै दिन आधिकारिकता सम्बन्धी समस्या आउने निश्चित छ। इण्टरनेटले गर्दा लेख्ने र छपाउनेलाई सजिलो भएको छ, तर चोर्नेलाई झन सजिलो भएको छ। यो समस्यामाथि गम्भिर विचार गर्नेपर्ने भएको छ। चोरहरुको पाएसम्म भण्डाफोर गर्नैपर्छ। पेशेवर या सौखिन, हाम्रो रचना भनेको हाम्रो सम्पत्ति हो, त्यसमा हामीले प्रशस्त समय र सृजनात्मक उर्जा खर्चेका हुन्छौं। यसलाई बिटुल्याउने र बजारमा सस्तो बनाउने कामको जति निन्दा गरेपनि कम हुन्छ।

तपाईँहरु पनि होशियार बन्नुहुनेछ भन्ने आशा गरेको छु।

चोरिएको गजलको स्क्रीन शट
----------------------------------------------------------------
त्यो मेरो साह्रै आत्मीय गजल रचना राख्दैछु अब। २००५, डिसेम्बर ८ मा साझाको गजलको धागोमा पहिलोपटक टाँसिएको थियो यो।

सपनीमा आज फेरि देश देखें

पूरै जुनी अटेको निमेष देखें
आज फेरि सपनीमा देश देखें,

हिमाली सेतो आकाशमा ठोक्किई
चम्केको फाँट, वन-प्रदेश देखें,

थाप्लामाथि,लहरै पाखाहरुको
निला दह सुसेलेको भेष देखें,

फूलमा चढेको रंगको के कुरा?
पातमा वसन्तको प्रवेश देखें,

कस्ले कोरिदियो त्यति राम्रो चूल्ठी?
पहरामा छहराको केश देखें,

आफ्नो भन्नु रहेनछ अरु केहि
"नेपाल" नै श्री-सम्पत्ती, यश देखें,

आज फेरि सपनीमा देश देखें
आज फेरि सपनीमा देश देखें।